Psikoloji bilimi uzun yıllar renklerin bilinçaltımıza olan etkilerini araştırmıştır. Elde edilen bilgiler renklere verdiğimiz tepkilerin doğuştan geldiği yönündedir. Durum böyle olunca algılarımızı etkileme gücüne sahip olan renklerin, satın alma davranışlarımızı da etkileyeceği apaçık ortadadır.

Adem SERDAROĞLU

Son yıllarda satış ve pazarlama işinde renklerin etkisinin göz ardı edilemeyecek derecede olduğu anlaşılmıştır. Çünkü yapılan araştırmalar müşterilerin % 87’sinin bir ürünü satın almada o ürünün renginden etkilendiği ortaya çıkmıştır. Renklerin insanlar üzerinde ne gibi etki bıraktığını bilmek ve bu yönde bir strateji geliştirmek her geçen yıl önemini daha da artırmaktadır. Bu inceliğe dikkat eden firmalar, sundukları her ürün için uygun renkte ambalaj tasarımı yapmak ve hizmetlerini tanıtırken doğru renkleri kullanmaları gerektiğini çok iyi bilmektedirler.

Örneğin Red içeçek markasını ele alalım. Enerjiyi ve gücü temsil eden kırmızı renk yerine pembe rengi kullanmış olsaydı, muhtemelen pazar hacmi bu kadar yüksek olmayacaktı. Çünkü pembe renk kırmızı rengin aksine iştah kapatıcı bir etkiye sahiptir ve tüketicilerin zihninde basit ve sıradan olarak algılanacaktır.

Bulunduğunuz çoğu ortamda kırmızı renk kahve bardaklarına rastlamışsınızdır. Firma yıllardır bu bardakları promosyon olarak vermektedir. Firmanın takip ettiği bardak politikasının önceki yıllarda yaptırmış oldukları bir araştırmanın neticesine dayandığını biliyor muydunuz? Bahsi geçen araştırmada farklı renkteki bardakların, kahveden aldığımız tat algısını etkileyip etkilemediği araştırılmış. Geniş bir katılımcı kitlesiyle gerçekleştirilen araştırmanın sonucunda elde edilen neticeler son derece dikkat çekici:

Kahverengi bardak; sert

Kırmızı bardak; zengin

Mavi bardak; hafif

Sarı bardak; zayıf

Bu deney sonucunda firmanın kırmızı fincan seçimi ortaya çıkmış ve “zengin aromalı çekirdek” deyişlerini pekiştirmek için bol miktarda piyasaya bardakları sunmaya başlamışlar.

Renklerin dili

Yapılan araştırmalar siyah-beyaz renkteki görsellerin, renkli görsellere göre daha az dikkat çektiğini (2-3 saniye kadar) göstermektedir. Raflarda duran yüzlerce ürün arasında kolayca fark edilebilmek için renklerin verdiği bilinçaltı mesajlarını da iyi bilmek gerekiyor.

Mesela; kırmızı, sarı, turuncu gibi renkler iştah açıcı görevi görüyor. Özellikle ayaküstü yenen yemeklerin satıldığı fast-food tarzı mekânlarda yoğun şekilde bu renklerin kullanılmayı terci ediyorlar. Duvarlar, sandalyeler, masalar, tablolar, menü levhaları gibi hemen hemen bütün görseller bu renklere bezenmiş oluyor.

Gıda sektörünün dışında kalan işletmeler, fast-foodların aksine soğuk renkleri (mavi, mor, beyaz, yeşil, vs.) baskın olarak kullanıyor. Sebebi ise bu renklerin rahatlatıcı etkisi ile doğru orantılı olarak mekanda kalma isteği vermesi. Müşteriler mağaza içinde ne kadar çok zaman geçirirlerse, alacakları ürün sayıda nispeten daha çok olacaktır.

Aktarlar neden yeşil rengi seçer?

Sarı; bilinçaltında neşeli ve enerjik olarak algılanır ve iyi bir dikkat çekicidir. Mesela otopark ve iş güvenliği alanlarında genellikle sarı renk uyaranlar kullanılır. Sembolizmde sarı geçiciliği yansıttığı için dünya genelindeki tüm taksiler sarıdır. Bu renk sayesinde taksiler trafikte dikkat çekmeyi de başarmış olurlar.

Yeşil; tazelik ve şifayı çağrıştırır. Doğanın, doğal olanın, sağlıklı olanın sembolüdür. Sakinleştirmesi ve güven vermesiyle bilinir. Özellikle doğa dostu ürünlerin ve doğal ürünlerin reklamlarında kullanılabilecek en ideal renktir. Yine prestij ve güvenliğin önemli olduğu sektörler için de en uygun renk yeşildir.

Portakal rengi; iştah açıcı etkiye sahiptir ve yiyecekle bağlantı kurmasını sağlar. Doğal, samimi ve neşeli yapıdaki insanlar en çok turuncuyu tercih ederler. Canlı, enerjik, mutlu ve çocuksu algıyı destekler. Özellikle hedef kitlesi çocuklar ve gençler olan iş kollarının tercih etmesi gereken bir renktir. Canlı turuncu renkler dikkat çekiciliğinden dolayı satış noktalarında ve iştah açıcı olarak fast-food mekânlarında sıklıkla kullanılmaktadır.

Mavi; sakinlik ve huzur

Mavi; genellikle sakinliği, huzuru ve güveni temsil eder. Bilinçaltında sağlam ve kendinden emin olarak yorumlanır. Konsantrasyon ve rahatlama gerektiren ortamların da bir numaralı tercihidir. Bekleme salonları ve muhasebe departmanlarının mavi renk dekore edilmesi bu yüzden çok önemlidir.

Koyu mavi renk de en ciddi renkler arasındadır. Polis ve pilot üniformalarında güvenilir ve sağlam imajını verir.  Ayrıca banka ve finans sektörlerinin de en gözde renk tercihleri arasındadır. Bu sebeple banka logolarında en çok mavi ve yeşil kullanılır. Maviyle büyüklüklerini, yeşille güvenilirliklerini vurgularlar.

Mavi-yeşil renklerin bir arada kullanılması bilinçaltında hijyen ve sağlıklı olarak algılanır. Bu nedenle hijyen ürünleri için iyi bir tercihtir. Deterjan firmaları tarafından yaptırılan araştırmalar da mavi rengin temizlik olarak algılandığını ortaya koymuş ve temizlik ürünlerinin vazgeçilmez ambalaj rengi olmuştur.

Mavi rengin yemek yeme ihtiyacını azalttığı bilgisine de yer verdikten sonra kırmızı rengin özelliklerine geçebiliriz.

İştah açan kırmızı

Kırmızı; satış ve pazarlamanın rengidir. Alıcıları harekete geçirmek için kullanılabilecek en uygun renktir. Bunun için de tezgâhlar kırmızı renk yapılabilir. Yine insanları reyonlara veya kasaya yönlendirmek için de kırmızı oklar kullanılabilir.

Kırmızı, iştah açıcı özelliğiyle gıda firmalarının vazgeçilmezi arasındadır. Kan akışını hızlandırma özelliği ve enerji algısı nedeniyle gençliğe hitap eden markaların da en çok kullandığı logo ve ambalajlar yine kırmızı renklidir.

Beyaz renk; sadelik, güven ve temizliği simgeler. Bu sebeple yüksek teknolojili ürünlerinde, mutfak aletleri ve banyo malzemelerinde, bebek ve sağlık ürünlerinde en sık kullanılan renk beyazdır.

Siyah ise; gücün, kalitenin, şıklığın ve gizemin rengidir. Fiyatı yüksek ürünlerin tek rengidir diyebiliriz. Yüksek fiyat stratejisi uygulayan çoğu marka bilinçli bir şekilde siyah rengi kullanarak ürünleri için elit ve yüksek standart algısı oluşturmaya çalışırlar.

Rekabetin bol olduğu günümüz şartlarında beş duyuya hitap edebilen markaların bir adım önde olduğunu görebilmekteyiz. Duyular arasında görmenin yeri ne kadar önemliyse, pazarlama dünyasında da ürününüzün görseli o kadar önemlidir. Bu yüzden sizler için renklerin sektör dağılımını yapmaya çalıştık. Satmak istiyorsanız, önce insanların sizi görmesini sağlamalısınız.

İnsanların çok azının mantıklarıyla satın aldıklarını unutmayın. İnsanlar duygusal varlıklardır ve duyularını kullanmaktadırlar.