Kurban bayramının ardından özel bir gün daha kapımızı çaldı. “Âşura Günü.” Her yıl muharrem ayının 10. gününde idrak ettiğimiz bu önemli gün İslamiyette olduğu kadar diğer dinlerde de önemli bir gün olarak kabul ediliyor. Aşure gününde neler oldu ve neden âşure pişiriliyor? Âşure pişirme adetinin kaynağı neresidir?
Âşure günü, evveliyatına gidildiğinde birçok kaynakta, Hazreti Nuh döneminde gerçekleşen tufan hadisesinden sonra, Hazreti Nuh’un gemideki mevcut erzakı toplatarak yemek yaptırdığı gün olarak ifade edilmektedir. Bütün insanları ilgilendiren bazı mühim olaylar da bu günde meydana gelmiştir. Ancak aşure pişirme âdeti bazılarının iddia ettiği gibi Peygamberimizin torunu Hazreti Hüseyin’in şehit edilmesi ile ilgili değildir. Hazreti Hüseyin Efendimiz de Muharremin onuncu günü şehit edilmiştir. Ancak Aşure günü ile ilgili adetleri bu güne bağlamak yanlış olur. Bu adet pek çok kaynağa göre Hz. Nuh Aleyhisselam ile başlar.
Aşure’nin Kaynağı
İlk defa bu âdetin Hazreti Nuh (AS)’ın sünneti olduğunu yazan da Muhammed b. Ahmed b. İyas el-Hanefi’dir. “Bedayi’üz-Zühur Fi Vakâyi’ed-Dühûr” adlı eserinin 64. sayfasında bu mevzuyu izah etmiştir. Buna göre Hazreti Nuh’un gemisinden çıkan insanların gözlerinin aydınlığa daha kolay alışması için gözlerine sürme çekmeleri gibi ilk defa bu günlerde uygulanan geleneklerden biri de “Aşure”dir. Gemiden inenler kalan erzaklarını topluca pişirmişler ve bu adet ilk defa bu dönemde başlamış, günümüze kadar da bu şekilde gelmiştir.
Günümüzde Aşure
Aşure’nin bu gününe baktığımızda onu halkımızın hem dini ve hem de toplumsal boyutunu gözeterek idrak ettiklerini görüyoruz. Tufandan sonra sadece birkaç çeşit erzak bir araya getirilerek pişirilen ilk aşureden sonra, bugün kırka yakın farklı tür bir araya getirilerek aşure yapılıp akrabalara, komşulara, okuyan talebelere dağıtılıyor. Böylece sosyal bir dayanışma tesis edilirken, insanlar bu vesileyle de manevi bir atmosfer içinde bir araya geliyor.
Aşure tatlısı Aşure Günü’nden üç – beş gün önceden yapılmaya başlanır. Kimi ev hanımları bu süre zarfında Aşure Günü dahil olmak üzere, her gün aşure yaparak dağıtırken, kimisi bir seferde fazla fazla yaparak dağıtır. Bu güzel âdeti yaşatarak nesilden nesile devam etmesini arzu eden anneler kızlarına öğretmek isterler.
Aşure’nin Değeri
Aşure’nin en önemli özelliği hem çok besleyici, hem de lezzetli olmasıdır. Çok besleyicidir, çünkü içeriği buğday, nohut, fasulye, kayısı, incir, yer fıstığı, üzüm gibi birçok besleyici gıda vardır. Çok lezzetlidir, çünkü içine konulan bütün bu gıdalar bir nev’i kendi özelliklerini kaybedip farklı bir tada dönüşür. Yani yerken ne oldukları tam olarak ifade edilemese de; çok lezzetli oldukları konusunda her insan hemfikirdir.
Özellikle çocukların gelişmelerine yardımcı olacağından, sık sık yapılıp yedirilmelidir. Şekerli, lezzetli bir tatlı olduğu için çocuklar tarafından da zevkle yenilmektedir. Dışarıdan alınan suni tatlılar yerine evde yapılmış doğal bir aşure tabii ki daha faydalıdır. Yapılması aşamalı olmakla birlikte, hiç de zor değildir. Önemli olan doğru ölçülerle, doğru uygulamadır.
