Covid-19 salgını, insanların hayat kalitesine ve ruh sağlığına olumsuz yönde tesir etti. Evde kalınan 3-4 aylık sürecin sonunda belirli ölçülerde serbestliğe geçildi. Lakin insanlar bir şeyi sorgular oldu; en fazla solunum yoluyla bulaşan virüse karşı, evlerde, toplu taşıma araçlarında, hava kalitesini nasıl sağlayacağız?
Cevabı, hep birlikte okuyup öğrenelim;
Evlerde nelere dikkat etmek lazım?
Ev tipi klimalar, oda içindeki havanın dolaşımını sağlayan ve bireysel olarak kontrol edilebilen cihazlardır. Kullanımı uygun görülmekle beraber, açık pencereden girecek taze havayla, oda içi hava kalitesi artırılmalıdır. Ancak pencerelerin açık olması, oda içine toz girmesine sebep olabilir. Bunun engellenmesi için, cihazın, giren tozu tutabilecek bir filtre ile güçlendirilmiş olması gerekir.
Virüslerden korunmak için gereken en ideal oda sıcaklığı 24-30 derecedir. Nem değerinin de %40-70 arasında olması tavsiye ediliyor. Kuru iklime sahip bölgelerde nem oranı %40’ın altına düşmemelidir. Nem oranını artırmak için oda içine bir kap içinde su koymak yeterli olacaktır.
Kapalı ortamlar, virüse açık demektir
Korona virüste bulaşma, en sık kapalı ve kalabalık ortamlarda gerçekleşiyor. Bu sebeple yaz mevsiminde açık alanların, sosyal mesafeye dikkat edilmek şartıyla, zaman geçirilecek en güvenli alanlar olduğu söyleniyor.
Bu noktada, zaruri olarak binalarda, alışveriş merkezlerinde, otellerde kalanlar ve toplu taşıma araçlarını kullananlar için havalandırma sistemlerinin oluşturacağı risk, büyük önem taşıyor.
İş yerlerinde hava kalitesi nasıl sağlanır?
Salgın riskini azaltmak açısından merkezî havalandırma sistemlerini çalıştırırken dikkat edilmesi gereken prensipler vardır.
– Öncelikle evlerdeki gibi hava sıcaklığı 24-30 derecede, nem oranı %40-70 seviyelerinde olmalıdır.
– Havalandırma sistemi, çalışanlar iş yerine gelmeden 2 saat önce çalıştırılmalı, mesai bittikten 2 saat sonra düşük hızda çalışmaya bırakılmalıdır. Geceleri ve hafta sonları havalandırma sistemini kapatmak yerine düşük hızda çalışmaya bırakmak, hava kalitesini belirli ve gereken seviyede tutmaya yardımcı olur. – Durmaksızın çalışan sistem, virüs parçacıklarını hem uzaklaştıracak hem de yüzeyden salınan virüs parçacıklarını temizleyecektir.
– Havalandırma sistemleri %100 taze hava ile çalıştırılmalıdır. Aksi takdirde dönüş kanallarındaki virüs parçacıkları, geri dönüş sisteminden binaya tekrar girebilir. Klima santralleri %100 taze hava ile çalıştırıldığında, soğutma sistemleri tam randımanlı şekilde çalışmayabilir. Bu noktada yapılması gereken, sabretmektir. Çünkü sağlık, konfordan önce gelir.
Özel araçlardaki durum
Araç klimaları, ortamın havasını sirküle edecek şekilde çalıştırılmalıdır. Özellikle yolcu taşıyan araçların tavan seviyesindeki yerleri, yüksek hızlarda hava üflemesi sebebiyle, araç içinde virüsü dağıtabilir ve bulaşma riskini artırabilir.
Riski en aza indirmek için, yolcular arası güvenli mesafe sağlanmalı, araç klimaları %100 dış hava ile çalıştırılmalı, içerideki havayı yine içeride dağıtan devridaim kapatılmalı, pencereler açık tutulmalı, maske ve siperlik bir arada kullanılmalıdır.
Ulaşım araçlarındaki riskler neler?
Evlerde ve iş yerlerinde alınması gereken tedbirlerin yanında bir de taşıtlardaki riskler var. Evvela uçaklardan başlayalım. Normal zamanda ulaşım yolları içinde en güvenlisi olarak görülen havayolu, pandemi sürecinde de güven veriyor. Çünkü uçakların klima sistemleri, virüsler kadar küçük parçacıkları filtreleyebilme özelliğine sahiptir.
Fakat uçak içindeki havanın, klima sisteminden dağılım biçimi, virüsün enfekte olduğu bir yolcu ile aynı sırada oturan diğer yolculara geçmesine sebep olabilir. Kısacası, enfeksiyon kapmış birisinden ne kadar uzakta oturursanız, sizin için o kadar iyidir. Uçak koltuklarının üst kısmında yer alan hava üfleme kısımları, enfeksiyon riskini etkileyebilir. Kapalı tutulması, daha iyidir. Uçak içi genel havalandırma sisteminin ise hiçbir zaman kapatılmaması, yolcular uçağa girmeden önce çalıştırılmış olması önemlidir.
Yolcu gemilerinde, diğer birçok klima sistemleri gibi, enerji tasarrufu sağlamak maksadıyla dış hava ile iç havayı birbirine karıştırır. Buradaki en önemli problem, havalandırma sistemlerinin içindeki filtrelerin, korona virüs çapındaki virüsleri tutabilecek özellikte olmamasıdır.
