Güneşe bakarak kıble tayini yapılabilir. Namazda kıbleye dönmek namazın şartlarındandır. Kıble cihetini bilmeyen araştırır. Mescitlerin, camilerin mihrapları Kâbe cihetini gösterir. Kutup Yıldızı’yla Kâbe cihetini bulabilir.
Kıble saati nedir?
Dünya Güneş etrafında seyri sırasında 28 Mayıs ve 16 Temmuz günlerinde bulunduğu yerden alınan izdüşümü Mekke’nin tam üzerinde bulunur. Çünkü Türkiye’ye göre bu tarihte Mekke’nin enlemi ( 21° 26’ ) ile Güneşin deklinasyonu (21° 26’) aynı gelir. Türkiye saatine göre 28 Mayıs günü saat 12.18’de ve 16 Temmuz günü saat 12.27’de Edirne’den Kars’a kadar kıble saatleri aynı olmaktadır.
Dünyanın değişik ülkelerinde, kendi mahalli saatlerine denk gelecek şekilde kıble saatleri değişir. Ancak günleri değişmediğinden bu güne, yani 28 Mayıs ve 16 Temmuz günlerine Dünya Kıble Günü denilmektedir. Kıble saati kısaca; Güneş’e bakılarak kıble yönünün tespit edilebildiği saattir. Güneş’in bulunduğumuz yerin kıble açısına veya bir açı farkına (90 derece veya 180 derece) denk geldiği vakittir.
Mesela Avrupa ve Türkiye’de, namaz vakitleri cetvelinde gösterilen şehrin o günkü kıble saati vaktinde Güneş’e yönelen kimse Kâbe-i Muazzama ’ya yönelmiş olur. Kıble saati aynen namaz vakitleri gibi Güneş’in azimut ve deklinasyonuna göre farklılık arz ettiği için her şehirde ayrı ayrı olmak üzere, günlük olarak değişmektedir. Kıble istikametinin pratik olarak tespitinde kıble saati en pratik ve sıhhatli metottur. Çünkü sıhhatli yön gösterebilecek aletler herkesin elinde bulunmayabilir.
Bir de günümüzde her alanda olduğu gibi manyetik alanda da kirlenmeler olmuştur. Bu sebeple pusulalar da sapma gösterebilmektedir. Kıble tayininde bu sapmalardan kurtularak, kesin ve hatasız tespit için kıble saatini kullanmak en uygun yoldur. Mesela bina içinde pusula ile ölçüm yaptığınızda bunun yönünü saptıran pek çok unsurla karşılaşılabilir. Binanın yapısında bulunan demirleri elektriktelefon kabloları, su, kalorifer ve yangın söndürme boruları ile cep telefonları, telsiz, radyo ve televizyon dalgaları, sair faktörler pusulanın gerçek yönden sapmasına sebep olur.
Kısaca pusula ile sıhhatli ölçüm büyük şehirlerde neredeyse imkânsız hâle gelmiştir. Bu sebeple günümüzde kıble tayinini kıble saati ile yapmanın daha isabetli olacağı görülmektedir. Güneşe bakarak kıble tayini şöyle yapılır.
Kıble açısına denk gelmeyen yerler kıbleyi nasıl tespit ederler?
Dünyadaki bazı yerlerin coğrafi mevkiinin, yani enlem ve boylamının, yerkürenin hareketlerinin ve dünyanın eğiminin bir gereği olarak, gündüzün güneş kıble açısına denk gelmez. Bu vaziyet, bazı ülkelerde bütün yıl sürdüğü gibi bazı yerlerde yılın belli günlerinde meydana gelmektedir. Haliyle bu gibi yerlerde normal kıble saati hesaplama imkânı yoktur. Buraların kıble saati; Kıble Sağ, Kıble Sol, Kıble Arka gibi kavramlarla ifade edilir.
Kıble sağ olan yerler
Güneş, kıble açısının 90 derece sağına geliyorsa, kıble saati, “Kıble Sağ” olarak verilir. Bir kimse bu gibi yerlerde, “Dünya Kıble Gününde” güneşe dönerse tam sağ tarafı kıble olur. Japonya, Singapur, Malezya, Bangladeş, Hindistan, Çin, Tayland, Honkong, Tayvan, Filipinler ve Güney Kore’de kıble saati kıble sağ olarak verilmiştir.
Kıble sol olan yerler
Güneş, kıble açısına gelmediği gibi, kıble açısının 90 derece sağına değil de, 90 derece soluna geliyorsa, kıble saati, “Kıble Sol” olarak verilir. Buralarda yaşayanlar belirtilen zamanda güneşe döndüklerinde sol tarafları kıble olur. Ingiltere, Amerika, Kanada, Avustralya, Endonezya ve Yeni Zelanda şehirlerinde o günkü kıble saati vaktinde, güneşe dönen kimsenin sol tarafı kıble olur.
Amerika’nın Los Angeles şehrinde bir istisna vardır. Burada güneşe dönenin arkası kıbledir. “Kıble Arka” ile ifade edilir.
Kıble arka olan yerler
Güneş kıble açısına gelmediği gibi, kıble açısının 90 derece sağına veya soluna da gelmeyip kıble açısının 180 derece uzağına geliyorsa, kıble saati; “Kıble Arka” olarak verilir. Buralarda yaşayanlar, belirtilen zamanda güneşi arka taraflarına aldıklarında yüzlerini kıbleye dönmüş olurlar. Takvimimizde yalnızca Amerika Birleşik Devletleri’nin Los Angeles CA şehrinde Güneş senenin hiçbir gününde kıble istikâmetine gelmediğinden kıble saati “Kıble arka” olarak verilmiştir.
Kıble ön olan yerler
Güney yarım kürede Avustralya’nın Perth (WA) şehrinde ise -Türkiye ve Avrupa kıtası gibi- güneşe dönen kıbleye dönmüş olur. Bu da “Kıble ön” ile ifade edilmiştir.
Dünya Kıble Günü
Türkiye saatine göre 28 Mayıs günü saat 12.18’de ve 16 Temmuz günü saat 12.27’de Edirne’den Kars’a kadar kıble saatleri aynı olmaktadır. Dünyanın değişik ülkelerinde, kendi mahalli saatlerine denk gelecek şekilde kıble saatleri değişir. Ancak günleri değişmediğinden bu güne, yani 28 Mayıs ve 16 Temmuz günlerine Dünya Kıble Günü denilmektedir.
Kaynak; Fazilet Takvimi
