Kültürümüzde kendine has bir yer edinmiş, sembol haline gelmiş olan at ve atçılık üzerine birçok eser yazılmış, çizilmiş. Nice dağlar, tepeler at üstünde aşılmış; kimi zaman yük kimi zaman bir gelin taşımış sırtında.
[ Röportaj: Ercan Erdoğan – Fotoğraf: ümit Yüksel ]
Günümüzde atların yerini demir arabalar alsa da atlar ve binicilik yok olmadı. Hâlâ bazı at çiftliklerinde bu kültür ayakta tutulmaya çalışılıyor. Bunlardan birisi de At Köyü Binicilik Spor Derneği’ni kuran, aynı zamanda usta bir binici ve eğitmen olan Demir Yuseinov (Hüseyinoğlu). Kendileri ile at yetiştiriciliği ve binicilik üzerine bir röportaj gerçekleştirdik.
At yetiştiriciliğine nasıl başladınız?
Bizler aslen Bulgaristanlıyız. 1979 yılında Türkiye’ye geldik ve Şamandıra Atlı Spor Derneği’nde binicilik dersi vermeye başladık. Yaklaşık 13 yıl burada çalıştıktan sonra 2007 yılında kendi çiftliğimizi kurma imkânı bulduk. Genç binicilere lisans vermeye başladık.
Binicilikte lisans ne anlama geliyor?
Binicinin resmi müsabakalara katılabilmesi için mutlaka lisans alması gerekiyor. Yani lisansı olmayan bir binici yarışlarda ve müsabakalarda asla koşamaz. Ayrıca binicilik kulüplerinin lisans verme gibi bir yetkisi yok şu anda. Bizler sadece lisans için gerekli olan eğitimi veriyoruz. Lisans almak isteyen adaylar için federasyon bir sınav düzenliyor. Bu sınavda 90 cm yükseklikteki parkuru geçenler lisans almaya hak kazanıyorlar.
At için belirli bir kriter var mı?
Yeni başlayan ve lisans almak isteyen öğrenciler için atın mutlaka usta olması gerekiyor. Çünkü çocuk acemi olduğu için at da acemi olursa birbirlerine ayak uyduramıyorlar. Bu sadece çocuklar için geçerli değil, büyükler için de atın usta olması gerekiyor. Bizler de bu hususa dikkat ediyoruz. Yetiştirdiğimiz binicilerimiz müsabakalara katılıyorlar. Çiftliği kurduğumuz dan bu yana milli takıma girmeyi başaran 7-8 öğrencimiz oldu.
Çocuklar biniciliğe kaç yaşında başlayabiliyorlar?
Bir çocuk 9 yaşında biniciliğe başladığı zaman 10 yaşında lisans alabiliyor. 9 yaşın altında olan çocuklara maalesef binicilik eğitimi verilmiyor. Sadece yanında bir velisinin olması şartıyla atı beslemesi, sulaması vs., yani atla beraber olması sağlanıyor. O sevgiyi tatması, rahatlaması için ata dokunmasına izin veriliyor.
Binicilik hem çocuklar hem de büyükler için çok gerekli bir spor. Çünkü zihni rahatlatıp insanı dinlendiriyor. Otistik çocuklar için de çok faydalı. Yaklaşık 14 yıl boyunca otistik çocuklar ile beraber çalıştık. Şuan hâlâ otistik çocuklara ücretsiz eğitim veriyoruz.
Otistik çocuklara nasıl bir tedavi uygulanıyor?
Otistik çocuklar ile çalışmak çok zor oluyor. İlk olarak onlara yerde ata dokunarak sevdirmeye çalışıyoruz. Ata dokunmasını, saçını tutmasını sağlıyoruz. Belirli bir zamandan sonra atın üzerine çıkarıyoruz. 20-25 ders sonra çocuk rahatlamaya başlıyor ve bunu siz de görebiliyorsunuz. Rahatladıktan sonra atın eğerini indirip çocuğun birebir ata temas etmesini sağlıyoruz.
Çocuklarda ne gibi bir değişiklik görülüyor?
Çocuklar atı ilk gördüklerinde biraz çekiniyorlar ama alıştıktan sonra attan ayrılmayı istemiyorlar. Atlar da insanlara benzer, ona sevginizi vermeniz gerekir. Ancak bu şekilde at ile bir bütün olabilirsiniz. Ata iyi davranırsanız o da size iyi davranır.
Çocuklar tek başlarına da ata binebiliyorlar mı?
Çocukların sadece hocaları eşliğinde ata binmelerine müsaade edebiliyoruz. Bu noktada hoca ve usta hoca ayrımı yapmamız gerekiyor. Çünkü herkes binici olabilir, fakat usta bir hoca olamaz. Bu sebeple artık usta hoca bulabilmek çok büyük bir sıkıntı haline geldi.
Usta bir hocanın önemi, belirli bir zamandan sonra anlaşılabiliyor. Mesela bir baba çocuğunu binicilik derneğine götürüyor ve orada çocuğa ata binmeyi öğretiyorlar. Çocuk dörtnala at sürebiliyor. Fakat ata yanlış bindiğinin, yanlış oturduğunun farkında olmuyor. Bu yüzden binicilik derslerinin usta hocalardan alınması ve bunun için de usta hocaların yetiştirilmesi gerekiyor.
Eğitimin maliyeti ne kadar?
Binicilik normalde çok pahalı bir spor. Ama genel olarak ders başına 60-80 lira arası değişiyor. Bir çocuk 10 ders aldıktan sonra atı tek başına sürmeye başlayabiliyor. Dersler ilk etapta 20 dakika sürüyor. Daha sonra 3 güne bölünüyor.
Bu sporu müsabakalara katılmak için yapanların yanında, rahatlamak için yapanlar da var. Herkes müsabaka koşacak diye bir kaide de yok. Rahatlamak isteyen insanların bu sporu en az haftada bir yapmasını tavsiye ediyoruz.
Atın bakım maliyeti nedir?
At sahipleri bize aylık kira öder, biz de atın bütün bakımlarını yaparız. Atın beslenmesi kilosuna göre değişir. Genelde günlük 10 kilo yem verilir. Atın çabuk gelişmesi için de bazı performans arttırıcı yemler var. Fakat bu yemleri çok fazla vermiyoruz. Çünkü ata fazla verirsek bu sefer enerji birikmesi oluyor ve at bu enerjiyi harcamak istiyor. Yani koşmak istiyor.
Binicilikte hangi atlar kullanılıyor?
Binicilikte Arap ve İngiliz atları tercih edilmez. Çünkü bu atlar koşuculuğa eğilimli atlardır. Bu yüzden çok hareketli olurlar ve binicilik için uygun değillerdir. Binicilikte kullanılan atların hepsi kırma cins atlardır. ^
