Pazara gittiniz, elinizde alışveriş listesi var. Listenin başında, sofraların vazgeçilmezi patatesin adı yazıyor. Bu durum oldukça rutin bir şey, çünkü halihazırda dünyada yıllardır en çok tüketilen besinlerden birisi patatestir. İçerdiği yüksek miktarda karbonhidrat, lif, potasyum, B6 ve C vitamini sebebiyle sofranın başköşesini hak ediyor.
Patates, antioksidanlar açısından zengindir. Sindirim sistemini destekler, glutensizdir ve doyurucudur. Mineral, vitamin ve lif içeriği yüksektir. Peki, şunu soralım: Listenizin başına yazıp pazardan aldığınız küçük bir patates tanesinin sağlığınızı bozabileceğini biliyor muydunuz?
İzah edelim
Patates, hasat sonrası depolanma ve saklama koşulları sebebiyle besin zehirlenmelerine hatta bazen ölümcül sonuçlara yol açabilir. Patates içerisinde solanin denilen bir madde vardır. Solanine, yoğun olarak patatesin kabuğunda ve kabuğun altında bulunur. Küçük miktarları dahi çok zehirlidir. Böcek ve mantar öldürücü özelliği vardır. Bu nedenle bitkinin doğal korunma aracıdır.
Patatesler, solanin sayesinde böceklere, hastalıklara ve hayvanlara karşı kendilerini korurlar. Olgun patateste %0.05 oranında solanin bulunur. Fakat eski, yeşermiş, filizlenmiş patateslerde, solanin yoğunluğu artar. Güneş altında ya da yüksek neme sahip ortamda bekletilen patateste de aynı durum söz konusudur. Solaninin artması, klorofil sentezini uyararak patatesi, sarıdan yeşil renge döndürür.
Kan içinde solanin miktarının yüksek olması, vücudun ikaz ışıklarının yanmasına sebep olur. Belirtiler, sindirimden 8-12 saat sonra ortaya çıkar fakat solanin seviyesi aşırı yükse bu süre 30 dakikaya düşebilir.
Klorofil normalde zararsız bir pigmenttir. Ancak patateste zararlı bir madde olan solanin miktarının fazla olduğunu gösterir. Solanin miktarı arttıkça yeşillenmeyle birlikte zehirlenme etkisi de oluşur. Yüksek miktarda solanin toksik etki yaparak sindirim sistemini olumsuz etkiler.
Patatesler soğanların etrafında saklanmamalıdır. Çünkü her İki sebze de diğerinin çürümesine neden olan maddeler yayar.
Belirtiler neler?
Solanin zehirlenmesi, öncelikle sindirim ve sinirsel bozukluklara neden olur. Mide bulantısı, ishal, kusma, mide krampları, boğaz yanması, baş ağrısı ve baş dönmesi gibi belirtileri vardır. Çok ciddi durumlarda ise halisünasyon, şuuru kaybetme, felç, ateşlenme, sarılık, gözbebeklerinin büyümesi gibi belirtiler gözlemlenmiştir.
Nasıl saklayacağız?
• Patates satın alınırken yeşil olanlar tercih edilmemelidir.
• Patates, buzdolabında saklanmamalıdır. Aksi takdirde solanin seviyesi atrar.
• Patatesler, serin ve karanlık bir yerde saklanmalıdır. Işıktan korumak için ışık geçirmeyen plastik torba içine konulabilir.
• Patatesler soğanların etrafında saklanmamalıdır. Çünkü her iki sebze de diğerinin çürümesine neden olan maddeler yayar.
• Patateslerin genellikle 2 aya kadar raf ömrü vardır, ancak bozulmuş patatesler, etraflarındaki diğer patatesleri etkileyebilir.
Doğal olandan her geçen gün biraz daha uzaklaşmakta olduğumuz günümüzde, sağlıklı hayatın anahtarının dengeli beslenmeden geçtiğini unutmadan, beslenmenin de bir bilim işi olduğu bilinciyle hareket etmeliyiz. Küçük masum bir patates, gün olur, büyük bir tehlikeye dönüşebilir. Aradaki fark dengede, itidalli olmakta yatıyor.
