Anadolu Karaçamı

Camlar iğne yapraklarının rengi, uzunluğu-kısalığı, kozalak şekli büyüme şekli gibi birçok özelliği bakımından birbirinden ayrılsalar da en bariz özellikleri gövde kabuklarının renkleridir. Sarıçamın gövde kabuğu sarıya, kızılçamın gövde kabuğu kırmızıya, karaçamın gövde kabuğu ise boz ve karaya çalan koyu bir renktir. İsimlerini bu renklerden almaktadırlar.

Karaçamın dünya üzerinde bilinen beş çeşidi vardır. Bunlar; Avusturya, Korsika, Dalmaçya, Pirene ve Anadolu Karaçamıdır. Anadolu Karaçamı Türkiye’de kızılçamdan sonra en fazla alanda yayılış gösteren çam türüdür. Doğu Karadeniz Bölgesi hariç Anadolu’nun hemen her tarafında saf ve karışık ormanlar kurabilmektedir. Yazları kurak olan iç bölgelerimizde ardıçlarla birlikte doğal olarak bulunur. Son verilere göre Anadolu Karaçamı Türkiye’de 4693063 hektar vatan toprağının bekçiliğini yapmaktadır.

Anadolu Karaçamı, denizden 700 -1400 m. yükseklikte geniş alanlarda saf ormanlar oluşturur. Karadeniz’in orta ve batı kısımlarında, alt yükselti derecelerinde meşeler ve göknarlarla, üst yükselti derecelerinde sarıçamla karışık ormanlar oluşturur. Anadolu’da kurak bölgelere yani step bölgelerine en çok yaklaşan türdür ve İç Anadolu’da step kıyılannda 900 m. yükseklikte bulunduğu gibi, 1500 metre ve tek olarak daha da yükseklere çıkabilmektedir. Toroslarda 1000 – 2000 m. yüksekliğe genellikle Toros sediri ve Toros göknarı ile birlikte yayılır.

En önemli sanayi ağacıdır

Orta Karadeniz bölgesinin en önemli sanayi ağacıdır. Kastamonu, Sinop ve Bolu’da bulunan karaçam ormanları ülkemizin orman ürünleri sanayisinin hammaddesidir. Karaçam ormanları, aynı zamanda iş kapısıdır. Bulunduğu yörelerin geçim kaynağıdır. Orman idaresi karaçam ağaçlarının kesilmesini, kesildiği alandan yola taşınmasını, kamyonlara yükletilmesini ve orman depolarına taşıtılmasını ücreti mukabilinde orman köylüsüne yaptırmaktadır. Bu yörelerde ormandan geçimini sağlayanlar, artık orman işçiliğinde uzmanlaşmışlardır.

Orta Karadeniz ve Marmara bölgelerindeki orman sanayi tesisleri en fazla karaçam odununu işlemektedirler. Evlerimizde kullanmış olduğumuz yonga levha malzemeden üretilmiş mobilyaların ve ahşap malzemenin birçoğunda karaçam odunu bulunmaktadır.
Çok yiyen insan, nasıl iri yapılı olursa genellikle fazla ışık alan çamlar da serbest halde büyüdüklerinde geniş tepeli, kalın ve yan dallı olurlar. Ormancılıkta bu türden ağaçlara azman ismi verilmektedir. Bu durum gövdede budaklanmaya sebep olduğundan sanayide kullanılan kerestelik tomruğun kalitesini düşürmektedir. O nedenle endüstride odun üretimi için yetiştirilmesi gereken çam ağaçları gençliğinden itibaren az bir ışıkla, sadece tepelerinin görebileceği bir ışıkla, sıkışık halde yetiştirilmelidirler. Anadolu Karaçamının sık yetiştiği yerlerde, düz, budaksız gövdeler olur. Seyrek yetiştiği yerlerde tepe genişler, yan dallar kalınlaşır, gövde budaklı olur.

Hemen her sektörde

Karaçamlar 300-400 yıl kadar yaşayabilmekte, 30-35 m.ye kadar boylanabilmekte ve çapı 60-80 cm’yi bulabilmektedir. Ekonomik amaçlı işletilen orman alanlarında ömürleri 100-120 yıl arasında değişmektedir. Karaçamlarda 100 yaşlarını geçtikten sonra büyüme ve artım durmakta, zamanla gövdede çürümeler görülmekte ve tepeleri çökmektedir.

Anadolu Karaçamı, çamlar arasında en fazla gölgeye dayanıklı olan çam türüdür. Yarı ışık ağacı olarak bilinir. Toprak istekleri bakımından da oldukça kanaatkâr bir türdür. Nemli ve derin balçıklı toprak türleri üzerinde daha iyi bir gelişme yapar. Anadolu karaçamının odunları sert, dayanıklı, reçineli ve kalitelidir. Kapı ve pencere doğramaları, parke ve lambri, palet ve sandık yapımı, mobilya ve inşaat alanlarında yoğun olarak kullanılmaktadır.

Anadolu Karaçamının peyzajda, park ve bahçelerde kullanılan çok sayıda varyeteleri bulunmaktadır. Varyete genetik yapısı benzer olan ancak dış görünüşünde farklılıklar olan topluluklara denmektedir. Anadolu Karaçamı, koni görünümündedir. Ancak bir varyetesi olan Kütahya ve Kastamonu’da topluluklar halinde görülen Ehrami Karaçam piramidal yapıda ve servi görünümündedir. Bolu’da, Eskişehir, Afyon, Manisa ve Kütahya illerinde topluluklar halinde görülen bir diğer varyete olan Ebe Karaçamı (topçam) ise yuvarlak bir tepe şekline sahiptir. Bu iki varyete Türkiye’nin park bahçe düzenlemeleri için kullanabileceği ve dünyaya fidanını ihraç edebileceği önemli değerleridir.