İnatlaşmayan çocukları aileler şöyle tanımlar; sakin, sabırlı mütevazı, anlayışlı.
İnatlaşmayan çocuklardaki hasletler üzere ve bunun gibi değerler doğrultusunda insan yetiştirmek isterler. Çocuk dünyaya geldikten sonra, ilk günleri, hatta ilk ayları, tam bir sevgi yumağı şeklinde geçer. Fakat o küçücük bebek, kendini keşfetmeye başlayınca, işler biraz karmaşıklaşır.
Çocuklarda genellikle inatlaşma 2 yaşında başlar. 2 yaş, çocuğun bağımsızlaşmaya ve bir birey olduğunun farkına varmaya başladığı dönemdir. Hem kendini hem de dünyayı keşfetmeye çalışır. Bu dönemde konuşmaya da başlar ama tam anlamıyla kendi istek ve düşüncelerini ifade edemez. Bu yüzden çoğu zaman anne ve babası tarafından anlaşılmaz. Çoğunlukla kısa cümleler kurar. Buna karşılık anne ve babasından sürekli uzun cümleli açıklamalar dinler. Fakat gelişimsel olarak çocuk, uzun cümleleri anlayamaz, hatta takip dahi edemez.
Çocuğun kendini ifade etmesi için duygu ve düşüncelerini tam olarak belirtebilmesi, aslında epeyce bir zaman ister. Çocuğun inatlaşmasının en temel sebeplerinden biri, birey olmaya başlamasıyla kendi varlığını hissetmesi ve yine kendi varlığını çevresine de hissettirmek istemesidir.
Çocuğun 2 yaşında düşünce becerileri gelişme sürecinde olduğu için her ne kadar mantıklı konuşsanız dahi sizi anlayamaz. Eğer varlığını gösteremez veya siz onu kabul etmezseniz, inatlaşma hemen devreye girer. Çocuğun varlığını fark etmediğiniz takdirde inatlaşması pekişir. Ayrıca onu dinlemediğinizde ve herhangi bir konuda engellediğinizde de inadı çoğalabilir. Hele hele cezalandırmaya kalktığınızda bu durum daha da artabilir. Çocukla yaşanan yoğun tartışmalar, kardeş kıskançlığı, sağlıksız iletişim, inatçılığını zirveye çıkarabilir.
İnatlaşma sebepleri nelerdir?
- Birinci yaşından itibaren bireyselleşmeye ve kendi varlığını fark etmeye başlaması
- Cezalandırılması
- İsteklerinin reddedilmesi
- Aşırı baskıcı ve kuralcı tutumlar
- Israrcı yaklaşımlara maruz kalması
- Ebeveynlerin tutarsız davranışları
- Yanlış ödüllendirmeler veya cezalandırılmalar
- Anne veya babanın inatçı tutumları
- Evde kuralların net olmaması veya çocuğun kurallara uyum sorunu
- Bazen hiçbir neden yokken dahi sırf inatlaşmış olmak için inatlaşmaları
- Bekledikleri ilgiyi görememelerinden dolayı, huysuz olur ve inatlaşırlar.
Anne-baba olarak ne yapmamalıyız?
Tehdit etmeyin, mesela “ya yersin ya da…” Sevginizle korkutup sevgiden mahrum bırakmayın. Her isteğine, hayır demeyin. İkna edici, mantıklı cevaplar vermeye kalkmayın. Çünkü verdiğiniz cevapları anlayamaz, inat krizine girmişse sizi zaten duyamaz. İnatlaştığı sırada çatışmayın. Öfkesini, kıskançlığını hafife almayın, alay etmeyin, öfkesine gülmeyin.
Beslenme ve tuvalet eğitimlerinde kesinlikle baskılayıcı ve ısrarcı olmayın. Gereksiz ve basit konularda kural ve yasaklama getirmeyin.
Çocuğunuzu inatçı diye etiketlemeyin.
Ne yapmalıyız?
Bu tür durumlarda çocuğun her halini ciddiye alın. Asla onunla alay etmeyin. Kendisini ifade etmesine fırsat verin, anlayışınızla ona model olun. Kısa ve net açıklamalar her zaman işe yarar, bunu yapın. Sosyalleşmesini sağlayın, başka çocuklarla görüştürün. Üretkenliğini artırıcı çalışmalar yapın, çizme ve boyama gibi.
Dikkatini başka şeylere çekmeye çalışın. Bu konuda ne kadar çok alternatifiniz olursa o kadar iyi olur. Dolayısıyla önceden birçok yönlendirme tasarlayın. Özellikle sevdiği hoşlandığı şeylere, dikkatini çekebilirsiniz.
Zaman zaman yapabileceği küçük görevler verin. Bu görevler özgüven kazandıracaktır, kendisini keşfetmesine vesile olur. Yapabileceği işlerde sabrederek ona izin verin. Aşırıya gitmeden bazı şeyleri görmezden gelin. Sakin kalmaya çalışın. Sizin sakinliğiniz ona huzur ve güven verir, onu yatıştırır. Sesinizi yumuşatın, cümlelerinizi olumlu kelimelerden seçin. “Hayır” gibi olumsuz kelimeleri, fazla kullanmayın. Çocuğunuza, inatlaşmamak konusunda da iyi bir model olun.
